این پژوهش در آغاز مبانی و لوازم "تولرانس" را بررسی و ناسازگاری آن با معارف اسلامی را می نمایاند. سپس تساهل و تسامح مبتنی بر آموزه¬های اسلام را در دو ساحت تشریع و رفتار می¬شناساند و مبانی و خاستگاه آن را در آیات و روایات تبیین می¬کند. در ادامه مهم ترین قواعد فقهی نمایانگر سهله و سمحه ذاتی اسلام (تساهل و تسامح در تشریع) را بررسی می¬کند. در پایان کاربرد، مصادیق و نمودهای روشن تساهل و تسامح در فقه و قوانین حقوقی برگرفته از اسلام را - در هر دو ساحت تشریع و رفتار – بر می شمارد. در مباحث گوناگون این رساله که مبتنی بر آموزه¬ها و منابع اصیل اسلامی است از آراء و نظرات تفسیری، فلسفی، فقهی و اصولی علمای برجسته مکتب اهل بیت¬(ع) بویژه اندیشه¬های امام خمینی¬(ره) به طور گسترده بهره¬گیری شده است. واژگان کلیدی: تولرانس، تساهل، تسامح، سهله و سمحه، مدارا.