در عالمی که مملو از کثرات می¬باشد؛ حقیقت مطلقی سایه برافکنده است که اصل و اساس تمامی آنها محسوب می¬گردد؛ به طوریکه هیچ یک از این کثرات، بدون او از هیچ حیثیت و هویتی برخوردار نمی¬باشد. فلوطین از مجرای فیض و همچنین از خلال اقانیم سه گانه احد ، عقل و نفس به تبیین این واقعیت و در واقع به تبیین حقیقت آفرینش پرداخته¬ و هویت کثرات را در اتباط مستقیم با مبدئی بیان نموده¬ که با سببیتی خاص، عالم را از خویش به برون داده است. در چنین نظام فکری که آدمی به عنوان نوعی متمایز از دیگر کثرات، وظیفه سنگین معرفت را بر دوش می¬کشد؛ با ترسیم نموداری از قوس صعود ونزول، به ایضاح غایتمندی عالم با محوریت انسان پرداخته¬ شده است و از این رو در مقابل نحله¬ها و مشارب فکری بر¬آمده است¬ که بی¬غایتی را اساس عالم دانسته¬اند. حضرت امام خمینی (س) نیز از مجرای تجلی به بیان حقیقت آفرینش پرداختند و صاحب آرای قابل تأملی می¬باشند. لذا نظریات این دو اندیشمند که هر کدام رهیافتی خاص جهت خداشناسی، انسان¬شناسی و جهان ¬شناسی و در نهایت کشف حقیقت هستی و معمای آفرینش می¬باشد؛ ما را بر آن می¬دارد که به بررسی آراء این دو پرداخته و در نهایت وارد عرفان تطبیطقی گردیم. کلید واژه: ، آفرینش، تجلی، فیض، مراتب هستی، اقانیم سه گانه، سیر صعودی.