چكيده شامل هدف تحقيق، روش تحقيق، طرح تحقيق و يافته‌ها و نتايج تحقيق مي‌باشد). چكيده: بررسي مسئله رشد و جايگاه آن در تحقق مسئوليت کيفري از مباحثي است که با توجه به مباحث نوظهوري که در اين زمينه وجود دارد نيازمند تبيين فقهي- حقوقي متناسب با مقتضيات زمان و مکان است. قانون مجازات اسلامی که متاثر از فقه اماميه است معيار مسئوليت کيفري را سن بلوغ و عدم جنون قرارداده است و در مورد افرادي که تازه به سن بلوغ شرعي رسيده اند هيچ تفاوتي از جهت مجازات با افراد بزرگسال وجود ندارد و رشد کيفري در مورد تعيين مجازات مورد توجه قرار نگرفته است. سن بلوغ يا سن آغاز فعاليت جنسي که براساس قوانین جاری کشور و نظر مشهور فقهای شیعه 9 سال تمام قمري در مورد دختران و 15 سال تمام قمري در مورد پسران می باشد، گرچه براي تکاليف عبادي مي تواند قابل قبول باشد ولي ملازمه ای با بلوغ کیفری یا سن مسئولیت تام کیفری یا سنی که فرد باید مانند بزرگسالان مورد مجازات قرار بگیرد نداشته و در مسئولیت کیفری که رشد عقلي درآن مهم بوده و امري تعبدي نيست به منظور رفع تبعييض بين دختران و پسران سن بلوغ سن قابل قبولي نمی باشد و اطفال پس از رسيدن به سن مسئوليت کيفري نبايد تابع مجازات افراد بزرگسال بوده و در واقع بايد به مرحله بينابيني که تابع قواعد خاص رسيدگي و واکنشهاي مناسب باشد در مورد آنها قائل گرديد. پایان نامه حاضر در ضمن مباحثی که داشته به بررسی این موارد که از پشتوانه ای از مبانی نقلی و عقلی برخوردار است و فقها کمتر به آن ها پرداخته اند می پردازد. واژگان کلیدی: رشد، بلوغ، مسئولیت کیفری، زمان و مکان