پژوهش حاضر با هدف مطالعه¬ی جامعه¬شناختی جریان¬ها و جنبش‌های نوظهور فرهنگی مذهبی در ایران می-باشد. مسئله اصلی محقق در مورد چگونگی و شیوه عملکرد این جنبش¬ها می¬باشد و سئوال تحقیق نیز در مورد چگونگی ایدئولوژی، سازماندهی، شیوه¬های عضوگیری و زمینه¬های اجتماعی آن می¬باشد.برای این منظور تلاش گردیده است دیدگاه¬های نظری جنبش‌های اجتماعی که قادر به بررسی و تحلیل مسئله تحقیق¬اند، مرور شوند. در این میان از مفاهیم دیگری همچون ایدئولوژی و بسیج منابع نیز استفاده گردیده است. در ابتدا استدلالی مطرح شده است که مؤسسات فرهنگی مذهبی موجود در شهرهای مختلف ایران، همه متعلق به یک جنبش اجتماعی هستند که جنبش بنیادگرای فرهنگی نام نهاده شد. در این پژوهش دو مؤسسه نورمعرفت در کرج و بهشت در تهران به¬عنوان مطالعه¬ی موردی انتخاب می¬گردد و با اتکا به روش¬های مصاحبه¬ی مصاحبه¬ی عمیق از فعالان، اسناد و مشاهده¬ی عینی به جمع¬آوری داده¬ها پرداخته شد. در نهایت محقق با توجه به سئوال¬های تحقیق به این جمع¬بندی رسید که ایدئولوژی این جنبش در سطح کلان منطبق با ایدئولوژی جمهوری اسلامی ولی در سطح خرد تفاوت¬هایی دارد. همچنین زمینه¬های اجتماعی داخلی و خارجی به¬وجود آورنده¬ی این جنبش مورد بررسی قرار گرفت که یکی ورود فرهنگ غرب (خارجی)و دیگری به¬قدرت رسیدن دولت اصلاحات و مسائل فرهنگی(داخلی) می¬باشد. فعالیت¬های آن¬ها تشکیلاتی و سازماندهی¬شده می¬باشد و سازمان آن‌ها از نوع کمترساخت¬یافته است. ازآن¬جهت که این جنبش به¬صورت مردم¬نهاد می¬باشد، منابع آن نیز با پی¬گیری¬های اعضاء از منابع مردمی و بعضا از منابع حاکمیتی می¬باشد. شیوه¬های عضوگیری نیروهای اجتماعی از طریق مدرسه، اردو، هیئت و باشگاه¬های ورزشی می¬باشد. در نهایت محقق به این نتیجه رسیده است که آن‌ها به لحاظ کیفی و کمی در حال پیشرفت هستند و به احتمال زیاد در سال¬های آینده به منابع بیشتری جهت فعالیت فرهنگی و حتی سیاسی دست خواهند زد. واژگان كليدي: جنبش اجتماعی، ایدئولوژی، فرهنگ، مؤسسات فرهنگی، زمینه¬های اجتماعی