چكيده شامل هدف تحقيق، روش تحقيق، طرح تحقيق و يافته‌ها و نتايج تحقيق مي‌باشد). هدفي كه تحقيق حاضر دنبال كرده پاسخ به پرسش از چگونگي تعامل روحانيت با دولت بوده است. بدين منظور ابتدا به چارچوب نظري اين تعامل پرداخته شد و گونه‌هاي تعامل و عوامل مؤثر بر آن، مورد بحث قرار گرفت و وضعيت فعلي تعامل روحانيت با دولت مشخص گرديد. در ادامه بر اساس نظريه آقاي مطهري مبني بر تأثير عامل اقتصادي بر چگونگي تعامل روحانيت با دولت‌ها، چگونگي كمك‌هاي مالي دولت به روحانيت و وجود ارتباط احتمالي ميان آن و قدرت تعامل روحانيت با دولت مورد بررسي و آزمون قرار گرفت. كمك‌هاي مالي دولت بر اساس گزارش تفصيلي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي از قانون بودجه سالانه دولتي، به دست آمد و قدرت تعامل روحانيت با مراجعه به روزنامه جمهوري اسلامي انتشاريافته در سال‌هاي 1380 تا 1386، و تحليل محتواي مواضع روحانيان مورد سنجش قرار گرفت. وجود ارتباط احتمالي ميان تغييرات اين دو متغير به كمك آماره‌هاي دي سامرز ، مان- ويتني و كروسكال واليس، آزمون گرديد. آن‌چه كه تحقيق حاضر بدان رسيده است ارتباط وثيق گفتمان حاكم با نوع تعامل روحانيت با دولت است. هر چند در ابتدا وجود رابطه ميان كمك‌هاي دولتي با قدرت تعامل روحانيت مشاهده شده است، به ويژه در مواردي كه كمك‌ها به سازمان‌هاي اصلي حوزه علميه (مانند مركز مديريت حوزه) اختصاص يافته، اما با كنترل ديگر متغيرها، چنان ارتباطي مشاهده نگرديد. با اين حال به دليل محدوديت‌هاي تحقيق حاضر، تعميم نتايج تحقيق حاضر نيازمند بررسي‌هاي وسيع‌تري است كه در آينده دورتر امكان‌پذير خواهد بود. واژگان كليدي: روحانيت، دولت، كمك‌هاي دولتي به روحانيت، تعامل روحانيت با دولت